گناهان کبیره

      الامن من مکر الله

یکی دیگر از گناهان کبیره امن از مکر الهی است. با اینکه انسان از انتقام پنهانی و ناگهانی و قهر خفی خدا ایمن و راحت ننشیند و از سرعت در انتقام ناگهانی او نیندیشد و در دل از اینکه بواسطه صدور گناه، دچار عذاب گردد، ترسی نداشته باشد.

در حدیث هایی که از حضرت صادق و حضرت کاظم و حضرت رضا و حضرت جواد (علیهم السلام) در بیان گناهان کبیره رسیده، امن از مکر الهی را از جمله کبائر شمرده اند و بکبیره بودنش تصریح فرمودند. و نیز در قرآن کریم سوره 7 آیه 97 و 98 و 99 می فرماید: «آیا مردم قریه ها و آبادیها ایمنند از اینکه عذاب ما شبانه هنگامی که در خوابند به ایشان برسد. یعنی از شبیخون قهر و انتقام الهی بجزای گناهانشان هنگامیکه در خوابند که یک نوع از مکر است باید بترسند.»

«آیا مردم قریه ها ایمنند که عذاب ما نیم روز هنگامی که سرگرم کارهای دنیوی هستند ایشان را دریابد؟ یعنی گنه کاران باید از رسیدن عذاب الهی به آنها هنگانی که در غفلت و سرگرم شهوات انسانی و کارهای دنیوی هستند بیمناک باشند.»

«مگر از مکر و تدبیر خدا ایمن شده اند پس بدانند که عذاب ناگهانی و غافلگیری خداوند ایمن نمی شوند جز زیانکاران.» [1]

در این سه آیه شریفه از ایمن بودن و نترسیدن از عذاب الهی نهی فرموده و در آخر آیه ایمنان از عذاب الهی را زیان کار خوانده است و لازمه آن وعده عذاب در آخرت است زیرا اهل نجات و بهشت را زیان کار نمی گویند و در قرآن مجید جر به کفار و فجار که اهل عذابند زیان کار گفته نشده است.

      خوردن مال یتیم

هشتم از گناهان کبیره خوردن مال یتیم یعنی طفلی که به حد بلوغ نرسیده و پدرش مرده است می باشد. حضرت رسول و حضرت امیر المومنین(ع) و حضرات کاظم و رضا و جواد علیهم السلام خوردن مال یتیم را از گناهان کبیره شمرده اند و از گناهانی است که خداوند وعده آتش بر آن داده بلکه تصریح بکبیره بودن آن فرموده و می فرماید: «بدرستی که آنان که با جرأت می خورند و تلف می نمایند اموال یتیمان را از روی بیدادگری و ستم، جز این نیست که در شکم های خویش آتشی را می خورند (یعنی پر می سازند شکم های خود را بچیزی که ایشان را با آتش جهنم می کشاند) و زود باشد که در آتش افروخته شده انداخته شوند.» [2]

در تفسیر کبیر مذکور است که روز قیامت خورنده مال یتیم که به محشر وارد می شود، آتشی از درون او زبانه می کشد و دود از دهان و بینی و گوش و چشمش بیرون می آید، به این نشانه همه کس او را می شناسند که خورنده مال یتیم سبب تام برای داخل شدن در آتش جهنم است نه سبب نقص ضعیفه، بلکه کبیره ای است از کبائر عظیمه.

     ربا خواری

نهم از گناهان کبیره ای که به کبیره بودنش توسط قرآن و ائمه معصومین تصریح شده است ربا است و به از جمله گناهانی است که بر آن وعده عذاب الهی داده شده است.

خداوند در سوره آل عمران می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید ربا مخورید، چیزی که داده اید چند برابر باز مسازید و افزونی و زیادی مطلبید و از مخالفت خداوند بپرهیزید تا رستگار شوید و بترسید از آتشی که برای کافران آماده شده است.» [3]

یعنی آتشی که در اصل برای کافران است شما خودتان را بواسطه خوردن ربا، سزاوار آن نکنید. در سوره البقره نیز می فرماید: «کسانی که ربا می خورند در قیامت از گورهای خود برنمی خیزند مگر مانند کسی که شیطان به سبب مس کردنش او را بیفکند.»[4]

انحراف از عقل و شرع

یعنی خورندگان ربا و گیرندگان ربا در روز قیامت بشکل دیوانه ها از گور برمی خیزند و اهل محشر به این نشانه آنها را می شناسند و حشر ربا خواران به این صورت برای این است که در دنیا از طریق عقل و شرع منحرف شده و از مقتضای حیات انسانی که مهربانی و عدالت و کمک بیکدیگر است دور گردیدند و در حقیقت رباخواران در همین دنیا مجنون و ممسوس شیطان و متحرک بحرکت اویند.

زنا و لواط

دهم از گناهانی که به کبیره بودنش تصریح شده زنا و لواط است چنانچه حضرت صادق(ع) و حضرت کاظم(ع) و حضرت رضا(ع) و حضرت جواد(ع) فرموده اند و برای کبیره بودنش به آیه 68 از سوره فرقان متمسک شده که می فرمایند: «از جمله صفات بندگان خدا آنست که نپرسند و نخوانند با خدای بحق خدای دیگری را(یعنی مشرک نباشند) و آن نفسی که خدا کشتنش را حرام فرموده نکشند و زنا نکنند، و کسی که اینها را بجا آورد (شرک، قتل، زنا) برسد و ببیند جزای خود را که شکنجه اش در روز قیامت دوچندان است و همیشه بخواری در آتش است.» [5]

معانی اثام وغی

و در منهج است که «اثاماً» در این آیه شریفه، نام یک وادی در دوزخ است که زنا کاران را در آن عقوبت می کنند و گفته اند چیزی است که سیلان کند از اجسام دوزخیان مانند چرک و خون. و در روایات آمده است که: اثام در این آیه وغی در آیه دیگر[6] در چاه در دوزخ است که اگر سنگی را از کنارش رها کنند در مدت هفتاد سال بقعر آن می رسد. در سوره بنی اسرائیل می فرماید: «و نزدیک زنا مشوید و گرد آن نگردید بدرستیکه آن خصلتی زشت و کاری فجیع و بد راهی است. [7] زیرا که زنا سبب قطع نسبها و هیجان فتنه ها و باطل کردن مواریث و صله رحم و حقوق پدران بر فرزندان و حقوق فرزندان بر پدران است.

از امام صادق (ع) مرویست که: «حرمت لواط از زنا بیشتر است، بدرستیکه خداوند قومی را برای عمل لواط هلاک فرمود(قوم لوط) ولی کسی را برای زنا هلاک نفرمود.[8]

از رسول اکرم(ص) مرویستکه فرمود: کسی که با پسری جمع شود روز قیامت جنب وارد محشور می شود و آب دنیا او را پاک نمی کند و خشم خدا بر اوست و او را لعنت فرموده، دوزخ را برایش آماده می فرماید و بد جایگاهی است. سپس فرمود هر گاه کسی لواط کند، عرض خدا بلرزه در آید و خداوند او را لعنت و غضب فرموده و جهنم را برایش آماده می فرماید و ملوط (مفعول) را در کنار جنهم نگه می دارند تا خلایق از حساب فارغ شوند، پس او را در جهنم می اندازند و در طبقات دوزخ همیشه معذب خواهد بود. [9]

عذابهای قوم لوط بر ظالمین

در قرآن مجید سه نوع عذاب برای قوم لوط بیان فرموده: صحیحه، باریدن سنگ عذاب برا آنها، زیر و رو شدن شهرهای آنها. بعد می فرماید: عذابی که بر قوم لوط نازل شد از ظلم کنندگان دور نیست.[10] و این تهدید سختی است به کسانیکه عمل آنها را مرتکب شوند.

قذف

دوازدهمین از گناهان کبیره قذف است و آن نسبت زنا یا لواط به زن یا مرد مسلمان پاکدامن دادن است. در احادیث از ائمه معصومن و رسول اکرم(ص) به کبیره بودنش و وعده عذاب آن اشاره شده است.

کسانی که بزنان و مردان پاکدامن نسبت زنا می دهند در دنیا مطرود و ملعون و مردود بندگان و در آخرت ملعون مورد غضب پروردگارند یا اینکه در دنیا به عقوبت حد و رد شهادت و در آخرت به انواع و اقسام عذابها مبتلا خواهند بود. اینان را در آخرت شکنجه بزرگی است در روزی که زبانشان و دست و پایشان بر آنچه کرده اند گواهی دهند.[11]

      قمار

سیزدهمین از گناهان کبیره که به کبیره بودنش تصریح شده قمار است  چنانچه خداوند متعال در سوره البقره می فرماید: «حکم می و قمار را از تو می پرسند بگو در هر دو گناه بزرگی است.» [12]

و تعبیر بگناه بزرگ در قرآن مجید تنها در باره شراب و قمار است. از حضرت صادق(ع) است که خداوند در ماه مبارک رمضان می آمرزد مگر سه طایفه را: شرابخوار، قمار باز و کسی که با مسلمانی کینه ورزی نماید و دشمنی کند. [13] از شواهد کبیره بودن قمار این است که خداوند در قرآن آنرا همراه با بت سازی و شراب ذکر فرموده است.

میسر چیسن و از لام کدام است؟

میسر هر قسم قمار را شامل می شود و از کلمه «یسر» به معنی آسانی گرفته شده، چون قمار باز به آسانی و بدون رنج کسب و کار، مال مردم را بچنگ می آورد.

      پیمان شکنی

از گناهان کبیره ای که به کبیره بودن آن تصریح شده است و بین مردم نیز رایج است، شکستن پیمان و وفا نکردن به عهد است چنانچه در صحیحه حضرت عبدالعظیم ذکر شد و حضرت صادق(ع) برای کبیره بودنش به آیه 25 از سوره عهد استشهاد می فرماید: «کسانی که پیمان خدای را پس از بسته شدنش می گسلند و می بُرند آنچه خداوند امر به پیوند فرموده و در زمین فساد می کنند برای ایشان دوری از رحمت خداست و برایشان سرای بدی است که دوزخ است.»[14]

بالجمله بدترین موجودات روی زمین کسانی هستند که از باز خواست خدا نمی ترسند و در پیمان شکنی بی باکند مانند یهود بنی قریظه که با رسول خدا (ص) عهد کردند که خیانت نکنند و ضرری نرسانند و دشمنان آن حضرت را یاری نکنند و در عوض در دین خود ثابت و در امان مسلمنان باشند و چون چند مرتبه نقض عهد کردند پس خداوند در آین آیات(سوره 3 آیات 70 و 71) امر فرموده با آنها قتال کنند.

امیر المؤمنین (ع) می فرماید: «پیمان شکنی موجب خشم خدا و مردم است و خداوند می فرماید خشم خدا بزرگ است در اینکه می گویید آنچه را بجا نمی آورید.» [15]

      خیانت به امانت

از گناهانی که در نص معتبر به کبیره بودنش تصریح شده غلول یعنی خیانت است چنانچه در صحیحه عبدالعظیم(ع) از حضرت جواد و همچنین حضرت رضا و حضرت کاظم و حضرت صادق علیه السلام است. بعضی از اهل لغت گفته اند غلول خیانت در مالی است که از کفار گرفته اند و بتصرف مسلمانان آمده ولی هنوز قسمت نکرده اند بعضی دیگر گفته اند غلول مطلق خیانت است و از آنجمله است خیانت در غنیمت پیش از تقسیم: دلیل اینکه خیانت بطور کلی حرام است روایت فضل بن شاذان از حضرت رضا(ع) است و در آن بجای کلمه غلول فرموده «و الخیانة» یعنی از جمله گناهان کبیره خیانت است.[16] و همچنین در روایت اعمش از حضرت صادق(ع) فرومده است «و الخیانة».

وعده عذاب در قرآن

و نیز گناهی است از که در قرآن مجید و روایات معتبره بر آن وعده عذاب داده شده و می فرماید: «هر کس خیانت کند روز قیامت با خیانت خود همراه است و همه در آنروز بجزای عملشان می رسند و به هیچ کس ستم نمی شود. آیا کسی که در طریق رضایت و خشنودی خدا گام بر می دارد مانند کسی است که مشمول خشم خداست و جایگاهش دوزخ است و بد جایگاهی است.[17]

در سوره تحریم می فرماید: «زن نوح و زن لوط با آن دو خیانت کردند پس ایشان از آن دو زن چیزی را از عذاب خداوند دفع نکردند و به آنها گفته شد با آتش درآیید همراه داخل شوندگان.»[18]

سوگند دروغ، گواهی دروغ، گواهی ندادن، دزدی، کم فروشی، اشتغال بملاهی(آلات موسیقی) و غناء نیز همه توسط ائمه اطهار و قرآن کریم از جمله گناهان کبیره ذکر و از آنان نهی شده است.

1- سوره 7 آیه های 97، 98، 99 2-ان الذین یأکلون اموال الیتامی ظلماً انما یأکلون فی بطونهم ناراً و سیطلون سعیرا (سوره 4 آیه 12) 3-یا ایها الذین آمنو لا تأکلو الربا اضعافاً مضاعفته و اتقوا الله لعلکم تفلحون و اتقوا النار التی اعدت للکافرین. (سوره 3 آیه 125 و 126) 4- الذین یأکلون الربا لا یقومون الا کما یقوم الذی یتخبطه الشیطان من المس... (سوره 2 آیه 276) 5-والذین لایدعون مع الله الهاً آخر و لا یقتلون النفس التی حرم الله الا بالحق و لایزنون و من یفعل ذلک یلق اثاماً یضاعف له العذاب یوم القیمة و یخلد فیه مهانا (سوره 25 آیه 68) 6-فسوف یلقون غیاً (سوره 19 آیه 60) 7-و لا تقربوا الزنا انه کان فاحشة و ساء سبیلا (سوره 17 آیه 34) 8-عن ابیعبد الله(ع) یقول حرمة الدبر 9-فروع کافی - وسائل کتاب نکاح، باب 17 و 18) 10-و ماهی من الظالمین ببعید (سوره 11 آیه 85) 11-ان الذین یرمون المحصنات الغافلات المؤمنات لعنوا فی الدنیا و الاخرة و لهم عذاب عظیم یوم تشهد علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم بما کانو یعملون. (سوره 24 آیه 22) 12-یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر... (سوره 2 آیه 216) 13-فی الکافی عن ابیعد الله (ع) یغفر الله فی شهر رمضان الا لثلثة صاحب مسکر او صاحب شاهین او مشاحن قلت و ای شی صاحب شاهین فقال الشطرنج. 14-والذین ینقضون عهدالله من بعد میثاقه و یقطعون ما امر الله به ان یوصل و یفسدون فی الارض اولئک لهم اللعنتة و لم سوء الدار (سوره رعد آیه 25) 15-الخلف المقت عندالله و عندالناس قال الله تعالی کبر مقتاً عندالله ان تقولوا ما لا تفعلون (نهج البلاغه، فی عهد الی مالک الاشتر) 16-(سوره 3 آیات 160 و 161) 17-این روایت را صدوق در عیون اخبارالرضا بسه طریق نقل فرموده و شیخ انصاری در مکاسب می فرماید از حیث سند کمتر از صحیحه نیست. 18-فخانتا هما فلم یغنیا عنهما من الله شیئاً و قیل ادخلا النار مع الداخلین. (سوره تحریم آیه 10)

                                            آیت الله دستغیب/گناهان کبیره